ΣΚΟΝΑΚΙΩΝ ΕΓΚΩΜΙΟΝ

Tου Παντελη Μπουκαλα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Σύμφωνα με μία από τις πεισματωδέστερα διακινούμενες δοξασίες, είμαστε λαός της ήσσονος προσπάθειας, σαν να λέμε τεμπέλληνες. Μπορεί αρκετοί από εκείνους που υπερασπίζουν την υπόθεση αυτή να ιδρώνουν αποκλειστικά επί καύσωνος κι αν δεν έχει χαλάσει ο κλιματισμός τους, αυτό πάντως δεν εμπόδισε να αναβαθμιστεί σε κοινό τόπο, αν όχι σε φυλετικό νόμο, μια αυθαίρετη εικασία. Κι έρχεται τώρα η..πρωτότυπη έκθεση στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ να κλονίσει τα περί κληρονομικώς μεταδιδόμενης οκνηρίας μυθεύματα. Τι εκτίθενται; Σκονάκια που καλύπτουν την περίοδο από το 1984 και ώς τις μέρες μας. Και τα οποία επιβεβαιώνουν πόσο κοπιώδης είναι τελικά η θρυλούμενη «ήσσων προσπάθεια» και ποια εφευρετικότητα μας διακρίνει. Ακόμα και οι πολιτικοί κρατούμενοι παλαιότερων δεκαετιών, που θέλοντας και μη μάθαιναν να γράφουν μίνι μυθιστορήματα πάνω σε δυο δυσεύρετα τσιγαρόχαρτα, ακόμα και οι επαγγελματίες της μικρογραφίας και της κρυπτογραφίας, θα ομολογούσαν τον θαυμασμό τους για τα έργα των φοιτητικών χειρών. Και θα ζήλευαν τη μεθοδική επιμονή των σπουδαστών εκείνων που κατάφερναν να συμπυκνώνουν ολόκληρο τόμο της Μακροοικονομίας σε ένα βιβλιαρίδιο μικρότερο κι από σπιρτόκουτο, με ενσωματωμένο μάλιστα ευρετήριο ώστε να βρίσκουν τις απαντήσεις εύκολα και κυρίως γρήγορα, πριν τους τσακώσει ο αμείλικτος επιτηρητής.

Θέλουν ταλέντο αυτά τα πράγματα. Και επιμέλεια. Και πάθος ασκητή. Θα πείτε πως αν όλοι τούτοι οι μικροαντιγραφείς, όσοι έσπασαν το κεφάλι τους για να βρουν το αποτελεσματικότερο σκονάκι, παραδοσιακό ή μοντέρνο, δαπανούσαν τον ίδιο χρόνο για να διαβάσουν, ίσως έπαιρναν καλό βαθμό. Ναι, αλλά έτσι θα χανόταν η χαρά της δημιουργίας, η ηδονή της διακινδύνευσης, της επινόησης, της πατέντας, που μέχρι και στο ενδοπανεπιστημιακό μικροεμπόριο μπορείς να τη βγάλεις έπειτα, ή να τη δώσεις στη φοιτητική σου παράταξη κι αυτή να τη χαρίσει στις «επιρροές» της, μήπως τις δελεάσει και γίνουν ψηφοφόροι και μέλη της.

Κατανοούμε τώρα ποιο φωτεινό παράδειγμα εμπνέει τους πολιτικούς μας που κάποια στιγμή αναλαμβάνουν τα οικονομικά της χώρας, σαν υπουργοί, υφυπουργοί ή γενικώς γραφειοκράτες. Και αυτοί, όπως οι σκονακιοκατασκευαστές φοιτητές, έχουν το νου τους περισσότερο στην έντεχνη πλάνη, στη φημισμένη δημιουργική λογιστική τέλος πάντων, η οποία προϋποθέτει ιδιαίτερο μόχθο και ζηλευτή ευρηματικότητα, παρά στην τυπολατρική, άρα ξεκούραστη αντιμετώπιση των πραγμάτων. Δίνουν εξετάσεις (στην Ευρώπη, στον κόσμο που τους εμπιστεύεται κι όπου αλλού) με κύριο μέλημά τους όχι να ξεγελάσουν αλλά να αποδείξουν ότι ο πολυμήχανος Οδυσσέας δεν έμεινε χωρίς απογόνους. Να στήσουμε τώρα εξεταστικές επιτροπές και να τους καταδικάσουμε επειδή, ακόμα κι αν έτυχε να σπουδάσουν στην αλλοδαπή, δεν αποκόπηκαν από μια μακρότατη παράδοση, αλλά αποφάσισαν να την ακολουθήσουν σεβαστικά; Δεν θα ’ταν αδικία;